Soms slaat mijn fantasie op hol. Zo kreeg ik een tip over thuisafgehaald.nl. Het is een marktplaats voor maaltijden. De website koppelt mensen die willen koken aan mensen die daar geen zin in hebben. Het is een geweldig idee. Ik zie al voor me hoe ik alleen nog kook als ik de tijd heb om iets bijzonders te maken. Dan kook ik met liefde voor tien mensen tegelijk. De rest van de tijd laat ik buurtgenoten voor me koken. En daar betaal ik dan voor. Weg met het corvee. In mijn fantasie vormt de website ook een toegangspoort tot werelden in mijn buurt die ik nauwelijks ken. De ene dag haal ik Afghaans eten bij een vluchteling. De volgende dag haal ik een exquis gerecht bij een eenzame expat. De dag daarna sta ik aan de deur bij een student voor een groentetaart.
Thuisafgehaald.nl is maar een voorbeeld van een nieuwe economie die ontstaat. Wie op vakantie wil kan zijn huis ruilen met een ander. En anders via couchsurfing een logeerplek bij iemand thuis regelen. Wie een lift nodig heeft kan met de app toogethr zien of er iemand toevallig die kant op gaat. Wie tijdelijk een auto nodig heeft kan die tegen een kleine betaling lenen van een ander. Wie geen wasmachine heeft, kan tegen een kleine vergoeding zijn was doen bij de buren. Wie een boek zoekt kan het kopen, maar het ook lenen in zijn netwerk of via een virtuele bibliotheek in contact komen met een bezitter van het boek. Alles valt te delen. Bezit is ballast, het gaat om de toegang tot diensten en producten.
De nieuwe economie van het delen werpt een ander licht op de huidige economische crisis. Door al het gesomber lijkt het alsof we te kampen hebben met een grote nationale schaarste. Maar dat is onzin. Er is geen schaarste. Er is overvloed. Hoeveel koks kunnen niet met weinig extra moeite meer koken? Hoeveel tijd staan auto’s ongebruikt voor de deur? Hoeveel gereedschap ligt onaangeroerd in de schuur. Hoeveel spelletjes liggen te verstoffen in de kast? En als je ’s ochtends en ’s middags de fileberichten hoort kan je toch moeilijk volhouden dat er te weinig auto’s zijn met een plek over voor een passagier.
De opdracht is alleen hoe we de toegang kunnen organiseren tot die overvloed. Bij een marktplaats voor maaltijden of voor auto’s is massa essentieel. Als je een op de twintig keer dat je ergens heen moet via het internet een rit weet te ritselen, zul je er steeds minder naar kijken. Maar wat nu als er zoveel ritten worden gevraagd en aangeboden dat je negen van de tien keer een lift kan vinden? Dan is het, zoals Clay Shirky laat zien in zijn boek Cognitive Surplus, creativity and generosity in a connected age, geen grappig extraatje meer, maar een nieuwe infrastructuur.
Crisis bestrijden met economie van het delen
De huidige economische crisis is een perfect moment om te investeren in de economie van het delen. In TAFKAK (The Agreement Formerly Known as Kunduz) hebben de vijf partijen besloten dat over vergoedingen voor het woon werkverkeer belasting moet worden betaald. Dat levert voor forenzen en rijders van lease-auto’s een flinke financiële tegenvaller op. Die tegenvaller kan perfect worden gecompenseerd door geregeld iemand voor een kleine vergoeding mee te nemen. Dat is ook de beste bestrijding van files. Het aanleggen van een kilometer snelweg bij de A4 kost 43 miljoen euro. Voor het geld van een paar honderd meter asfalt kan een perfecte infrastructuur worden gecreëerd om lifters en rijders aan elkaar te koppelen.
Ook de effecten van andere bezuinigingen kunnen worden verzacht met behulp van de economie van het delen. Hoeveel scootmobielen staan er voor de deur te roesten? Ook hier geldt dat toegang belangrijker is dan bezit. Het gaat erom dat iemand die moeilijk ter been is, over een scootmobiel kan beschikken als hij of zij die nodig heeft. Niet dat iedereen die minder valide is zijn eigen scootmobiel heeft. Achteruitgang in koopkracht door de BTW-verhoging kan worden gecompenseerd door voor elkaar te koken. Of door internetaansluitingen te delen met de buren. De mogelijkheden zijn eindeloos.
Een economie van het delen levert meer dan economisch voordeel op. Het is ook beter voor het milieu. We verbruiken minder energie en hebben minder producten nodig. Daarnaast heeft deze economie ook sociale voordelen. Het versterkt de netwerken tussen burgers. Nu maar hopen dat de rode linzensoep die ik via thuisafgehaald.nl voor woensdag heb besteld niet heel vies is.