Stel dat er een brandstof wordt uitgevonden waarmee je voor de helft van het geld twee keer zo ver kan rijden. Hoe lang zou het duren voor iedereen overstapt? Hoe lang zou het duren voor pomphouders failliet gaan die stug doorgaan om alleen benzine te verkopen? In de publieke sector werkt dat helaas niet zo. Onlangs is er onderzoek gedaan naar de opbrengsten van Eigen Kracht-conferenties. Bij zo’n Eigen Kracht-conferentie mobiliseert een probleemgezin zijn hulptroepen. Samen met familieleden, vrienden en buren wordt een plan opgesteld om uit de sores te komen. Het netwerk van het probleemgezin neemt ook nog eens het grootste deel van de uitvoering van het plan voor zijn rekening. De rol van professionele hulpverleners is beperkt.
In Amsterdam is bij 100 gezinnen gekeken wat de opbrengst is van Eigen Kracht-conferenties. Die opbrengst is gigantisch. Zo is bij 29 kinderen voorkomen dat ze onder toezicht werden gesteld of is de ondertoezichtstelling opgeheven. Door de opgestelde plannen is het weer veilig voor de kinderen om zonder toezicht thuis te wonen. Bij 44 kinderen is een uithuisplaatsing voorkomen en bij 14 kinderen is de uithuisplaatsing teruggedraaid. Die kinderen kunnen weer naar huis. In één geval behelsde het met het netwerk opgestelde plan een omgekeerde uithuisplaatsing. De kinderen konden thuis wonen en iemand uit het netwerk kwam bij hen wonen tot een van de ouders weer in staat is om voor ze te zorgen. In andere gevallen is de hoeveelheid zorg teruggedraaid. Kinderen die de hele week in crisisopvang zaten konden in het weekend weer naar huis of naar mensen in het eigen netwerk.

Wat al deze teruggedraaide of voorkomen uithuisplaatsingen en onder toezichtstellingen betekenen voor het levensgeluk van de betrokken kinderen en ouders valt niet in geld uit te drukken. De onderzoekers wagen zich daar ook niet aan. Wat ze wel hebben uitgerekend is hoeveel zorg is uitgespaard met deze aanpak. Ze komen, na aftrek van de kosten voor zo’n conferentie, uit op een besparing van € 17.000 per gezin. Je zou verwachten dat dit groot nieuws is. Toen een paar maanden geleden uit een onderzoek in Woerden bleek dat de zorg voor een probleemgezin gemiddeld 40.000 euro per jaar kost, stond dat met vette letters in de krant. Het goede nieuws over de eigen kracht aanpak heeft pas met deze column de krant gehaald.

Jeugdzorg kost jaarlijks een slordige 3 miljard euro. Door de economische crisis moet overal op worden bezuinigd. Je zou verwachten dat een aanpak die kinderen voor minder geld beter helpt, in rap tempo wordt overgenomen. In de regio Amsterdam is er inderdaad een groei van het aantal Eigen Kracht-conferenties. Vorig jaar werden er 550 gehouden en dit jaar waarschijnlijk 800. Ook in Overijssel en de stadsregio Rotterdam worden geregeld Eigen Kracht-conferenties gehouden. Maar elders in het land blijft het aantal conferenties beperkt.

Deze institutionele kortzichtigheid heeft alles te maken met de projectgekte. In Nederland moeten nieuwe ideeën zich altijd eerst waarmaken in projecten. Dat klinkt verstandig. We moeten geen blauwdrukken maken, maar eerst voorzichtig experimenteren. Het gaat alleen mis als een experiment slaagt. Het lukt namelijk slecht om geslaagde experimenten op grote schaal navolging te laten krijgen. En het lukt al helemaal niet om te stoppen met de klassieke aanpak die slechtere resultaten oplevert. De nieuwe aanpak komt er hooguit bij. De oude werkwijze verdwijnt niet. In de publieke sector kunnen pomphouders dus doorgaan met inferieure benzine te verkopen.

Met die logica wil de stadsregio Amsterdam nu breken. Lodewijk Asscher heeft de conclusie getrokken dat als Eigen Kracht-conferenties zoveel geld uitsparen er minder geld moet naar de klassieke aanpak. Hij heeft aangekondigd dat hij in 2013 7 miljoen wil bezuinigen op de opvang van kinderen in instellingen. Omdat er nog een wachtlijst bestaat wordt het aantal plekken niet direct verminderd, maar de toon is wel gezet.
De aanpak van Asscher verdient navolging. Het is niet genoeg om ruimte te bieden aan experimenten. Bij succes van een experiment moet de routine op de schop. In de eerste tien jaar van dit decennium is het aantal kinderen dat met jeugdzorg te maken kreeg verdubbeld van 40.000 naar 80.000. Dat is een buitensporige groei. Vooral omdat geluksonderzoekers hebben vastgesteld dat Nederlandse kinderen de gelukkigste ter wereld zijn. Het Amsterdamse onderzoek bewijst dat het anders kan. Het moet normaal worden om voor een uithuisplaatsing of onder toezichtstelling eerst een eigen krachtconferentie te organiseren. Niet omdat zo geld kan worden uitgespaard, maar omdat elke uithuisplaatsing die voorkomen wordt onmetelijk veel betekent voor het levensgeluk van ouders en kinderen.

Verschenen in De Volkskrant 3 juli 2012

Eigen Kracht Elixer
Getagd op:

Eén gedachte over “Eigen Kracht Elixer

Reacties zijn gesloten.