Wat nodig is, is lef. Het is het refrein dat wordt gezongen bij elke bezuinigingsronde. In tijden van geldgebrek presenteren politici zich graag als dappere mannen die moeilijke beslissingen durven te nemen. De bijna-crisis in het Catshuis past in dit patroon. Iedereen moest weten dat de onderhandelaars door ‘een moeilijke fase’ gingen. Makkelijk is het immers niet om pijnlijke beslissingen te nemen. Maar het landsbelang gaat boven het partijbelang en dus zijn heilige huisjes zijn niet meer heilig. Na het wonderbaarlijke snelle herstel van de mogelijke breuk, lekten een aantal plannen uit. Hoe moet je die plannen nu beoordelen? Een dapper plan is een plan dat niet alleen een financieel tekort wegwerkt, maar ook een maatschappelijk probleem oplost. Laten we er eens een paar langs lopen. Een van die plannen is het verkorten van de duur van de werkloosheidsuitkering van maximaal 38 maanden tot 12 maanden. Het ontslagrecht wordt versoepeld en in ruil daarvoor moet de werkgever de eerste zes maanden van de werkloosheidsuitkering betalen. Verbetert dit plan de positie van flexibele krachten? Nee. Lost het iets op aan de belabberde positie van vijftigplussers op de arbeidsmarkt? Nee. Het wentelt het probleem van de werkloosheid af op oudere werklozen die na een jaar al zijn aangewezen op hun spaargeld. De groep werklozen zonder uitkering zal groeien. En het wentelt de kosten ook af op de werkgever, die voor het eerste half jaar moet dokken. Die minimaliseert dat risico door zo min mogelijk mensen in vaste dienst te nemen (dat gebeurt al steeds minder). Dus wie betaalt de prijs? Oudere werklozen die sneller hun eigen huis moeten opeten en jongeren die geen vaste baan meer krijgen. Wow, wat dapper.
Dan de hypotheekrenteaftrek. Het is op zich bijzonder dat dit heilige huisje niet meer heilig is. Maar van een ferme afbraak is volgens de uitgelekte berichten geen sprake. Voor nieuwe hypotheken is aflossing verplicht. De hypotheekrenteaftrek zou de logica gaan volgen van een annuïteitenhypotheek. Bij zo’n hypotheek betaal je een vast bedrag dat in het begin vooral bestaat uit rente en op het eind vooral uit aflossing. Het is dus niet meer mogelijk om 30 jaar lang de volle mep van de renteaftrek te incasseren. Welk probleem wordt hiermee opgelost? Omdat het alleen voor nieuwe gevallen geldt, daalt de bereidheid om te verhuizen. Het miljard dat het kabinet vorig jaar door het afvalputje spoelde door de overdrachtsbelasting te verlagen wordt zo nog meer weggegooid geld. Het helpt starters niet makkelijker aan een woning. Het drukt mensen die hun huis nu niet zonder restschuld kunnen verkopen dieper in de problemen. En ondertussen worden huizenbezitters die twintig jaar geleden hun huis kochten met een aflossingsvrije hypotheek en hebben geprofiteerd van de enorme stijging van de huizenprijzen, ongemoeid gelaten. Wow, wat dapper.
Dan de gezondheidszorg. Dat lijkt uit te draaien op een verhoging van het eigen risico. Zo’n verhoging van het eigen risico is geen bezuiniging, maar een lastenverschuiving. Chronisch zieke mensen die het eigen risico volledig opsouperen, gaan er op achteruit. Gezonde mensen gaan er op vooruit. Wow, wat dapper. Of misschien hoopt het kabinet dat mensen door het eigen risico, minder gebruik gaan maken van de gezondheidszorg. In dat geval neemt het verschil in gezondheid tussen rijk en arm nog verder toe. Wow, wat dapper. Nee, dan de verhoging van de BTW. Wederom is dat geen bezuiniging, maar een lastenverzwaring. Een lastenverzwaring waar arme mensen meer voor opdraaien dan rijke mensen. Wow, wat dapper.
Het is voor Geert Wilders niet makkelijk om al deze o zo dappere maatregelen te verkopen aan zijn achterban. Daarom werkt hij al maanden aan een prachtige afleidingsmanoeuvre. Hij gaat straks met veel bombarie roepen dat het hem gelukt is om fors te bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking. Wat een troost voor zijn achterban. Jullie moeten inleveren, maar wees gerust we pakken die arme sloebers in de derde wereld nog harder! Wilders richt zijn tirades altijd op de elite, maar met de maatregelen waarvoor hij tekent, pakt hij de onderkant van de samenleving en de wereld. Hij schuimbekt naar boven, maar hij trapt naar beneden. Wow, wat dapper.
In de nu uitgelekte bezuinigingen zit een patroon. Problemen worden niet opgelost, maar afgewenteld op mensen die geen kant op kunnen. Het kabinet helpt niet om problemen op te lossen, maar bevrijd zichzelf van de verantwoordelijkheid om die problemen op te lossen. Het kabinet strijdt niet tegen onrecht, maar tegen het schuldgevoel over het onrecht. Dat is een laf soort lef.