Bij de VVD dromen ze van een premierbonus. Ruud Lubbers kreeg zo’n bonus in 1986. Het CDA werd met 54 zetels de allergrootste. Kok kreeg zo’n bonus na het eerste paarse kabinet in 1998. De PvdA werd met 45 zetels de allergrootste. En nu er voor het eerst in bijna honderd jaar een liberaal premier is, wil de VVD ook zo’n bonus voor Rutte. Er is alleen één klein probleem. Lubbers en Kok waren premier van een kabinet dat de rit uitzat. Rutte niet. Lubbers en Kok konden bogen op successen. Rutte niet. Lubbers en Kok maakten hun prestaties van de afgelopen jaren inzet van de verkiezingen. Rutte niet. De slogan van het CDA was “Laat Lubbers zijn karwei afmaken”. Maar welk karwei moet Rutte afmaken? Gaat hij de werkloosheid nog eens met 100.000 laten oplopen? Gaat hij nog eens op grote schaal de lasten verzwaren? Gaat hij nog eens vier jaar wegkijken als zijn gedoogpartner hele bevolkingsgroepen schoffeert?
Bij de VVD hebben ze een list verzonnen om dit probleem te omzeilen. Ze hebben besloten het recente verleden te verdoezelen. De VVD deed mee aan het Kunduzakkoord, maar met de maatregelen van dat akkoord zoals de forenzentax wil Rutte liever niks te maken hebben. In het lijsttrekkersdebat van RTL vroeg Samsom aan de premier waarom hij had gezwegen over het Polenmeldpunt. En wat deed Rutte? Hij zweeg over het Polenmeldpunt. In plaats van het recente verleden praat Rutte liever over het verre verleden. In zijn toespraak bij de start van zijn campagne opende hij de aanval op het kabinet Den Uyl. Inderdaad. Het kabinet Den Uyl (1973-1977). De VVD is al 35 jaar bezig om de rotzooi van die vier jaar Den Uyl op te ruimen, aldus Rutte. Wat een daadkracht.
Naast het oproepen van demonen uit een ver verleden probeert Rutte kiezers te paaien met presentjes, zoals een verhoging van de maximumsnelheid naar 130 km per uur en een lastenverlichting van 1000 euro voor iedereen die werkt. Het is een campagne van brood en spelen. Of in moderne terminologie. Een campagne van cash en racen. Wel jammer dat uit de doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat de VVD plannen leiden tot méér files. Maar Rutte gokt dat zijn kiezers niet zover doordenken. Hij heeft geen hoge dunk van het electoraat. Hij behandelt kiezers alsof ze massaal aan Alzheimer lijden. Wat er gisteren gebeurde zijn ze vergeten en wat je ze nu belooft zijn ze morgen kwijt. Daarom kan je gerust zeggen dat je nooit meer geld aan Griekenland zal geven, zoals hij deed in het lijsttrekkersdebat Hij had er nog bij kunnen zeggen. Read my Lips, want niemand luistert naar wat Rutte letterlijk zegt. Zo zei hij in zijn toespraak op zaterdag dat hij van de hele staatsschuld afwil. Als hij het meent is het groot nieuws. Dat vergt decennia bezuinigingspolitiek! Maar of hij het meent? Ach, Rutte neemt het niet zo nauw.
Ooit was Rutte een vernieuwer. Hij wilde dat de VVD aantrekkelijk zou worden voor bijstandsmoeders. Hij wilde het linkse monopolie op het milieu doorbreken. Hij pleitte voor GroenRechts. Daar is niets meer van over. Het woord duurzaamheid is vergeten en de liefde voor asfalt hervonden. De VVD is gewoon weer een partij die winnaars verwent en verliezers pest. Wie werkt krijgt een douceurtje, maar het geld voor re-integratie van werklozen wordt geschrapt. Verwen de winnaars, pest de verliezers. De VVD wil dat bedrijven makkelijker hoogopgeleid personeel uit het buitenland kunnen halen, maar wil mensen die geen Nederlands spreken hun bijstand afpakken. Verwen de winnaars, pest de verliezers. De VVD heeft het eigen risico verhoogd van 220 naar 350 euro en wil meer eigen bijdragen in de zorg. Zo gaan gezonde mensen erop vooruit en chronisch zieken erop achteruit. Verwen de winnaars, pest de verliezers. De hypotheekrente voor starters wordt beperkt, voor de zittende klasse behouden. Verwen de winnaars, pest de verliezers. Bij de VVD kunnen niet alleen werkgevers makkelijk van hun personeel af, maar kunnen mannen ook goedkoper van hun vrouw af (weg met al die langdurige alimentatieverplichtingen). Verwen de winnaars, pest de verliezers.
Rutte verdient de premierbonus net zo min als de falende bankiers die een gouden handdruk kregen. En toch bestaat de kans dat hij wint. Domweg omdat zijn concurrenten op rechts, het CDA en de PVV, het nog slechter doen. Maar het is nog niet te laat. Schud uw geheugenloosheid van u af. Herinner wat Rutte gister deed en voorkom dat hij morgen opnieuw mag falen.
Verschenen in De Volkskrant 28 augustus 2012